Onderzoeker Lisan Beune sprak digitaal – vanwege coronamaatregelen – onder meer met wethouders, politie, mobiliteitspartners, beleidsadviseurs bij gemeenten en provincie Overijssel, opdrachtgevers bij ministerie, DGMo en Rijkswaterstaat over de pilot Gedragsaanpak N36. Ze was nieuwsgierig of en hoe een gecombineerde landelijke, regionale en lokale samenwerking rondom een gedragsaanpak kan helpen op N-wegen. “Een hele uitdaging, want impact meten van een pilot geeft een blik op korte termijn terwijl de samenwerking rondom een gedragsaanpak sowieso iets is van de lange adem. Door deze pilot heeft wegbeheerder Rijkswaterstaat zich van een andere kant kunnen laten zien. Uit de gesprekken met regiopartners bleek dat zij positief verrast waren door de inzet van Rijkswaterstaat op het terrein van gedragsbeïnvloeding. “

Via een belevingsmonitor N36 werden de effecten op de verkeersveiligheid en de beleving van de weggebruikers gemeten. Deze impactanalyse focust zich vooral op de impact van een sterkere samenwerking op het gebied van mobiliteit en verkeersveiligheid.

Learning by doing, maar wel gestructureerd

“Met het lanceren van de pilot voelde Rijkswaterstaat goed de tijdsgeest aan. Wegbeheerders worden vanuit het Strategisch Plan Verkeersveiligheid aangespoord te denken vanuit een integrale aanpak om de veiligheid op de weg te waarborgen en te verbeteren. Bij een integrale aanpak wordt gekeken naar de combinatie infrastructuur, gedrag en handhaving. DGMo en RWS Oost kozen voor een pilot om deze integrale aanpak te toetsen op de Overijsselse N36 (een N-weg zonder middengeleiding). “Door te starten met een pilot, zet je iets in beweging”, weet Lisan Beune. “Het is learning by doing. Al snel merk je dat je veel aan het leren bent, maar dat er nog geen duidelijke lijn in zit. Een impactanalyse is dan ook een mooi instrument om overzicht te creëren en activiteiten te structureren. Terug naar de basis om een goed gezamenlijk beeld te krijgen over samenwerkingsdoelen. We hebben het gestructureerd naar drie centrale doelen: de kracht van brede regionale samenwerking op het gebied van verkeersveiligheid van N-wegen zichtbaar maken, het duurzaam eigenaarschap bij alle betrokken shareholders versterken en de succesvolle voorwaarden en instrumenten in de samenwerking in kaart brengen.

Samen kom je verder

“Uit de analyse blijkt dat de pilot een bijdrage heeft geleverd aan het benadrukken van de kracht van een integrale aanpak als het gaat om verkeersveiligheid. Uit de interviews kwam duidelijk naar voren: we hebben iets bereikt met elkaar. Ook toen er tijdens de pilot ernstige ongelukken gebeurden, was er niet een ‘terug-bij-af-gevoel’. Op het gebied van samenwerken heeft de pilot enorm veel bijgedragen. Dit sluit aan bij de ambities die zijn gesteld in het Strategisch Plan Verkeersveiligheid. Verkeersveiligheid is een combinatie van weg, voertuig en mens. Dat betekent ook dat op deze terreinen verschillende partners nodig zijn in de samenwerking om expertise te delen en acties uit te voeren. Dat Rijkswaterstaat hier een actieve rol in speelt, heeft bijgedragen aan een positief imago van Rijkswaterstaat.”

Stevige kartrekker nodig

“Ook over de uitvoering van de aanpak zijn alle betrokkenen het eens: een stevige kartrekker is een belangrijke voorwaarde voor succes. In deze pilot heeft Rijkswaterstaat die rol zelf vervult. Uit onze gesprekken met betrokkenen blijkt niet dat door de aanpak en de rol die Rijkswaterstaat inneemt op de N36, het handelingsvermogen van betrokkenen is vergroot. Regionale partijen wisten elkaar al te vinden; voor hen is Rijkswaterstaat nu enkel aangeschoven bij bestaande structuren. Omdat Rijkswaterstaat wegbeheerder is van deze weg, kijken betrokkenen ook naar Rijkswaterstaat voor de verdere uitvoering van de gedragsaanpak. Voor Rijkswaterstaat is de pilot gericht op gedrag nieuw terrein, voor de betrokken gemeenten en de provincie niet. Zij geven in de gesprekken aan gedrag al te hebben geïntegreerd in hun aanpak. Deze expertise is door de intensieve samenwerking in de pilot daardoor meteen ontsloten in de aanpak. Zodoende wordt alle aanwezige kennis benut: alleen ben je sneller, samen kom je verder.”

6 lessen geleerd

• Een integrale aanpak bij het verbeteren van de verkeersveiligheid is wenselijk en inmiddels de norm. De aanpak richt zich op infrastructuur, gedrag en handhaving tegelijkertijd.
• Een goede interbestuurlijke samenwerking komt voort vanuit een overkoepelende visie, met ambitieuze plannen waarin perspectief geboden wordt. De gezamenlijke visie maakt het makkelijker eigen belangen opzij te schuiven voor een groter, maatschappelijk doel.
• De aanpak en samenwerking zichtbaar maken voor de eindgebruiker (waaronder de weggebruiker, maar ook omwonende en betrokken ondernemers) is een belangrijke voorwaarde om voldoende draagvlak te creëren.
• Een stevige kartrekker om de samenwerking van de grond te krijgen én bij elkaar te houden is een belangrijke voorwaarde voor succes.
• Naast de betrokken overheden, zijn andere samenwerkingspartners minstens zo belangrijk om de aanpak succesvol en integraal te kunnen uitvoeren. Voor elk doel en/of activiteit is (een groep) partners van belang.
• Een gelaagde aanpak waarin gewerkt wordt aan een communicatiecampagne, gecombineerd met een intensieve samenwerking, infrastructurele maatregelen en inzet op handhaving, is een belangrijke voorwaarde voor succes.

De zichtbare impact was…

• Een gedeeld beeld over wat de samenwerking nu al heeft opgeleverd bij stakeholders.
• Inzicht bij Rijkswaterstaat wat een gedragsaanpak kan opleveren.
• Het belang van een integrale aanpak uitgelicht.
• Concrete aanbevelingen voor Rijkswaterstaat om nog meer impact te maken in de toekomst.

U las een verhaal over de impact die wij zichtbaar maken voor onze klanten. Nieuwsgierig? Lees dan vooral een van onze andere artikelen of kom met ons in contact via team@zichtbaarimpact.nl.