Onderzoeker Lisan Beune reed heel Overijssel door om wethouders, burgemeesters, Provinciale Statenleden, kennispartners en natuurlijk lokale initiatiefnemers in hun eigen buurt te spreken. Ze was nieuwsgierig naar de daadwerkelijke impact van het programma Leefbaar Platteland. Welke waarde voegt het toe aan de samenleving? “Het was als geboren Overijsselaar een feestje weer eens langs alle regio’s te rijden. Elk dorp straalt iets eigens uit, maar het naoberschap proef je overal. Ik merkte vooral hoeveel goede zin er is om er samen iets moois van te maken!”

Je concludeerde in de impactanalyse dat betrokkenen het programma als een steun in de rug hebben ervaren. Wat heeft hen vooral geholpen?

“Met het lanceren van een programma Leefbaar Platteland voelde de provincie goed de tijdsgeest aan. Het platteland is meer dan ooit in beweging met grote maatschappelijke opgaven, zoals woningbouw, veranderingen in de landbouw, energietransitie, natuurherstel en het behoud van sociale voorzieningen. De wil om bij te kunnen dragen aan de eigen, directe omgeving motiveert mensen. Vrijwel in alle dorpen en kleine kernen staan dorpsinitiatieven in de steigers, maar het ontbreekt nog wel eens aan structuur, toekomstperspectief en handelingsvermogen. In de meeste gevallen is de bijdrage van de provincie Overijssel in kennis en middelen de afgelopen jaren onmisbaar geweest om plannen naar een volgende fase te brengen. De provincie was daarbij zoveel meer dan een geldschieter. Juist de mogelijkheid om kennis en ervaringen op te doen uit andere dorpen via het provinciale netwerk of om via dat netwerk de juiste personen en organisaties beter te benutten, gaf initiatiefnemers extra vertrouwen.”

De impact is dankzij meer dan 70 ondersteunde initiatieven voelbaar in de dorpen en kleine kernen, maar ook bij de provincie zelf. Wat bedoel je daarmee?

“De provincie wil zo relevant mogelijk zijn en gaat voortvarend aan de slag met de opzet van het programma. Dat richten ze samen met betrokken partners in naar eigen overtuiging. Via de impactanalyse wordt het projectteam zich weer bewust van de doelen de ze nastreven, de activiteiten en financiële middelen die zijn ingezet en welke mensen zijn bereikt. Veel programma’s eindigen in factsheets met daarin de resultaten. Een impactanalyse gaat een stap verder: je kunt wel concreet 70 initiatieven ondersteund hebben, maar wat heb je nu werkelijk teweeg gebracht in de dorpen? Impact hebben is echt iets anders dan een resultaat behalen. Het gaat er niet zozeer om wat de provincie van hun programma vindt. Een provincie is dienend aan wat de maatschappij vraagt. Dat realiseert de provincie zich goed en het is mooi dat ze een onafhankelijke onderzoeker het ‘veld’ in sturen om het eerlijke verhaal op te halen. Uit de analyse volgen dus ook aanbevelingen om verder te ontwikkelen. Er bestaat geen wereld waarin alles perfect draait; dus hoe kan het in de toekomst nog beter? De impactanalyse geeft dus een interne validatie: doen we de goede dingen, het duidt de externe verantwoording: waarom is het programma het waard om door te gaan en het biedt inzicht in verbeterkansen.”

Wat kan de provincie samen met partners verder door ontwikkelen?

Inwoners en ondernemers op het platteland weten wat er speelt. Door het maken van dorpsvisies ontstaat er een gedeeld beeld van de uitdagingen. Er is ook een gevoel van noodzaak en urgentie om alle opgaven integraal te bekijken. Alles is in samenhang. Het programma Leefbaar Platteland draagt bij door de pijlers ‘wetenschap’ en ’netwerk’ aan het creëren van dit gedeelde beeld. Alle betrokkenen die gesproken zijn in dit onderzoek geven aan dat het noodzakelijk is dat in het leefbaar houden van het platteland wordt geïnvesteerd en geven daarbij ook aan dat een integrale, gebiedsgerichte aanpak daarbij het meest passend is. Zij zien het programma Leefbaar Platteland als een voorzichtige stap richting een integrale benadering. Maar de integraliteit moet in de toekomst versterkt worden om de grote opgaven in het plattelandsgebied aan te pakken. Het te ontwikkelen Provinciaal Programma Landelijk Gebied (PPLG) bouwt hierop voort door als een van de drie centrale doelen te stellen: het behouden en liefst verbeteren van de sociaal-economische kwaliteit van het platteland. Het programma Leefbaar Platteland levert hiervoor belangrijke wetenschappelijke kennis, praktijkervaringen en waardevolle netwerken.”

6 lessen geleerd

• Samenwerken als één overheid leeft betere resultaten.
• Meer inzetten van gebiedsgerichte aanpak waarbij integrale benadering voor de toekomst van het platteland centraal staat.
• Ondersteun initiatieven met kennis op maat. Elk initiatief is anders.
• Blijf stimuleren dat netwerken van onderop groeien. Bestaande netwerkorganisaties kunnen dit mede aanjagen.
• Bied continuïteit. Ondersteun plannen van nu ook in de realisatiefase.
• Blijf als overheid betrokken, bereikbaar en flexibel. Participeer in verschillende fases van het hele project op een manier die past bij die fase.

De zichtbare impact was…

• Aangescherpte doelen van het programma Leefbaar Platteland die echt gaan over het ‘waarom’.
• Stakeholders en initiatiefnemers hebben duidelijk wat de daadwerkelijke impact is geweest van het programma en waarom het dus zo belang is.
• Het belang van een integrale aanpak uitgelicht.
• Concrete aanbevelingen voor de provincie Overijssel om nog meer impact te maken in de toekomst.

U las een verhaal over de impact die wij zichtbaar maken voor onze klanten. Nieuwsgierig? Lees dan vooral een van onze andere artikelen of kom met ons in contact via team@zichtbaarimpact.nl.